Zanurz się w świecie kawy: kawa w liczbach

29 września 2022

Pita co rano przez miliony osób, uwielbiana pod każdą szerokością geograficzną, ceniona za smak i pobudzające właściwości – 29 września kawa obchodzi swoje zasłużone święto. Warto uczcić Międzynarodowy Dzień Kawy filiżanką aromatycznego naparu, a przy okazji dowiedzieć się więcej o samej kawie. Przedstawiamy dane liczbowe, które pozwolą zanurzyć się w świecie kawy i poznać ją od innej, często niecodziennej strony.

85 milionów worków

85 mln – taka liczba worków z ziarnami kawy (każdy o masie 60 kg) opuszcza każdego roku plantacje w Brazylii, Kolumbii i Wietnamie, by trafić do sklepów i kawiarń na całym świecie. 3 wymienione państwa otwierają listę największych globalnych producentów kawy^[1]. Pijąc ulubioną kawę, rzadko zastanawiamy się nad jej pochodzeniem. Tymczasem niemal 100% światowych zbiorów kawy (ponad 167 mln worków w sezonie 2021/22)^[2] przypada na 80 państw leżących w tzw. pasie kawowym, czyli obszarze pomiędzy Zwrotnikiem Raka a Zwrotnikiem Koziorożca^[3]. Klimat Ameryki Południowej, Środkowej, Karaibów, Afryki i Azji jest najkorzystniejszy dla wzrostu kawowca. Jeden kawowy krzew rodzi średnio kilogram ziaren, przy czym na 1 filiżankę kawy potrzeba ich mniej więcej od 50 do 150 sztuk^[4].

12 kilogramów

Choć kawę piją mieszkańcy całego świata, palmę pierwszeństwa w tej konkurencji od lat dzierżą Finowie. Statystyczne spożycie kawy w Finlandii wynosi 12 kg na osobę rocznie i jest jednocześnie światowym rekordem pod tym względem. Nikt nie pije tyle kawy, co mieszkańcy północnej Europy – Norwegowie doganiają Finów z ilością 10 kg na osobę, a przeciętny Islandczyk wypija rocznie 9 kg kawy^[5] (Polska w tym rankingu plasuje się na 11. miejscu^[6]). Z kolei statystyki dla całego świata mówią, że rokrocznie wypijamy łącznie aż 400 mld filiżanek kawy^[7]. Z wyliczeniem tym nie zgadza się British Coffee Association – jej zdaniem dzienne światowe spożycie kawy plasuje się na poziomie 2 mld filiżanek. Łatwo przeliczyć te szacunki na 365 dni w roku – otrzymamy wtedy zawrotny wynik ponad 700 mld filiżanek kawy^[8]!

95 litrów

Statystyczny Polak wypija co roku 95 litrów kawy, czyli 760 standardowych filiżanek o pojemności 125 ml – mniej więcej 2 filiżanki kawy dziennie^[9]. Choć nie należymy do typowo kawowych nacji, lubimy małą czarną, chętnie po nią sięgamy, a spośród osób, które piją kawę regularnie (80% dorosłych Polaków^[10]) ponad połowa nie wyobraża sobie dnia bez tego napoju! Badania dowodzą, że dla większości z nas ulubioną porą na kawę jest początek dnia, po przebudzeniu, ale jeszcze przed śniadaniem^[11]. Traktujemy kawę jako naturalny środek pobudzający, ale też coraz częściej aspirujemy do miana domowych baristów. Okazuje się, że polski rynek ekspresów do kawy jest 3. w Europie, za niemieckim i francuskim. Kupujemy ekspresy do kawy chętnie, także te droższe, i ilościowo wyprzedzamy w tym nawet rozmiłowanych w kawie Włochów^[12].

3-5 filiżanek

3 do 5 filiżanek o standardowej pojemności (ok 125 ml) to tzw. umiarkowana ilość kawy, jaką każdego dnia warto spożywać dla zdrowia. Szereg badań i analiz dowodzi, że kawa może przysłużyć się naszemu sercu, funkcjonowaniu mózgu, koncentracji, kondycji, a także wesprzeć profilaktykę chorób cywilizacyjnych. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) uznał umiarkowaną ilość kawy za nie tylko bezpieczną, ale też wskazaną na co dzień^[13], przy czym specjaliści podkreślają, że kawa kawie nierówna. Różne kawy mają różną zawartość kofeiny: filiżanka espresso o pojemności 30 ml to 60 mg kofeiny, a filiżanka kawy filtrowanej (125 ml) to już 85 mg kofeiny. Tymczasem dzienny, bezpieczny limit kofeiny wynosi 400 mg, a oprócz kawy kofeinę można spotkać w słodyczach, coli czy napojach energetycznych. Jak to wszystko przeliczyć i się nie pogubić? Najlepiej trzymać się właśnie zasady 3 do 5 filiżanek kawy dziennie.

1-2 kalorii

W 100 ml kawy zwiera się zaledwie do 2 kcal, co sprawia, że kawę można pić bez przeszkód na diecie odchudzającej. Tu jednak warto pamiętać o dodatkach. Niska wartość energetyczna dotyczy wyłącznie kawy czarnej, a każda kropla mleka, śmietanki, łyżeczka cukru czy syropu to już dodatkowe kalorie, zmieniające napój w kawowy deser. Niska kaloryczność kawy bez dodatków wynika z niskiej zawartości lipidów, ale nie oznacza, że kawie brakuje wartości odżywczych. Znajdziemy w niej głównie wodę, ale też kofeinę, aromaty i przeciwutleniacze^[14], a do tego mikroelementy. 100 ml kawy pokrywa 10% dziennego zapotrzebowania na niacynę, dostarcza 92 mg potasu i 8 mg magnezu^[15].

1050 miejsc

Ponad 1000 osób może jednocześnie delektować się kawą we wnętrzach największej kawiarni na świecie. Rekordowo duża Al Masaa Cafe została otwarta w 2014 roku w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej i chwilę później wpisana do Księgi Rekordów Guinessa. Można w niej wypić niemal każdy rodzaj kawy, w tym kawowe specjalności, takie jak jak pistacjowe latte, a znad filiżanki popatrzeć na zapierające dech widoki za oknem^[16]. Polskie kawiarnie nie mogą wprawdzie równać się wielkością z saudyjskimi, ale i tak serwują jakościową kawę, przyciągając coraz więcej jej amatorów. W niedawnym badaniu, zleconym przez portal randkowy, dowiedziono, że dla prawie 60% singli wyjście na kawę to najlepszy sposób na randkę^[17]. Warto wybrać się na kawę także przy innej okazji, a już obowiązkowo zrobić to w Międzynarodowy Dzień Kawy. W Polsce przypada on na 29 września, choć zdaniem fanów kawy, powinien trwać przez cały rok.

***

„Kawa i zdrowie" to program informacyjno-edukacyjny, zainicjowany w 2017 r. pod patronatem Instytutu Żywności i Żywienia (obecnie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH - Państwowego Instytutu Badawczego) przez Fundację „Żywność, Aktywność Fizyczna i Zdrowie”. Jego celem jest promocja walorów zdrowotnych kawy oraz zmiana sposobu jej postrzegania poprzez obalanie mitów i przedstawianie faktów opartych na badaniach naukowych. Obiektywne i aktualne informacje na temat właściwości kawy oraz jej miejsca w codziennej diecie przekazywane są za pomocą strony internetowej www.kawaizdrowie.pl. Motywem przewodnim kampanii jest hasło „Od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie. Codziennie. Dla zdrowia”, wynikające z opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), która mówi, że bezpieczne dla zdrowia, dzienne spożycie kofeiny to ok. 400 mg, czyli mniej więcej od 3 do 5 filiżanek kawy. Działania Programu wspiera naukowa Rada Ekspertów.

[1]: Dane serwisu Statista.com, https://www.statista.com/statistics/263311/worldwide-production-of-coffee/ [dostęp 28.09.2022 r.].

[2]: Dane International Coffee Association, https://www.ico.org/Market-Report-21-22-e.asp [dostęp 28.09.2022 r.].

[3]: Statista.com, dz. cyt.

[4]: Dane z bloga o kawie Full Coffee Roast, https://fullcoffeeroast.com/how-many-beans-are-in-a-cup-of-coffee/ [dostęp 28.09.2022 r.

[5]: National Coffee Association, The History of Coffee, http://www.ncausa.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=6

[6]: Dane Mintel i Food Research, cyt. Za: Wiadomości Spożywcze, https://wiadomoscispozywcze.pl/artykuly/9130/polacy-wypijaja-ok-95-litrow-kawy-rocznie-jak-ksztatuje-sie-kategoria/ [dostęp 28.09.2022 r.].

[7]: National Coffee Association, dz. cyt.] [8: Dane British Coffee Association, https://britishcoffeeassociation.org/coffee-consumption/ [dostęp 28.09.2022 r.].

[9]: Dane Mintel, cyt. za: Gospodarkapodkarpacka.pl, http://gospodarkapodkarpacka.pl/news/view/41600/rynek-kawy-w-polsce-i-na-swiecie-w-2020-r [dostęp 28.09.2022 r.].

[10]: Analiza rynku – dane z 2017 r., Rynek kawy w Polsce, https://analizarynku.eu/rynek-kawy-w-polsce [dostęp 28.09.2022 r.].

[11]: Biostat, Badanie na temat konsumpcji kawy w Polsce, badanie objęło 385 respondentów, którzy piją kawę, maj 2021.

[12]: Dane GfK, cyt. za „Rzeczpospolitą”, https://www.rp.pl/biznes/art19168781-rewolucja-wsparta-przez-pandemie-rynek-ekspresow-do-kawy-wart-1-mld-zlotych [dostęp 28.09.2022 r.].

[13]: EFSA (2015) Scientific Opinion on the Safety of Caffeine, EFSA Journal, 13(5): 410

[14]: Clifford M. (1999) Chlorogenic acids and other cinnamates – nature, occurrence, and dietary burden. J Sci Food Agric, 79:363-372. Adrian J. and Frangne R. (1991) Synthesis and availability of niacin in roasted coffee. Adv Exp Med Biol,289:49- 59

[15]: Food Standard Agency, Public Health England, McCance and Widdowson’s The Composition of Foods, 7 th, Cambridge, Royal Society of Chemistry, 2014

[16]: Guiness World Records, https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-coffee-shop [dostęp 28.09.2022 r.].

[17]: Dane serwisu Badoo, cyt. za: https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/pierwsza-randka-najlepiej-z-mala-czarna-badanie-z-okazji-dnia-kawy-29-wrzesnia [dostęp 28.09.2022 r.].