Czy Polacy mają kawę we krwi?

13 lipca 2021

Centrum Badawczo-Rozwojowe Biostat sprawdziło, jak często Polacy sięgają po małą czarną

Mówi się, że życie ma urok i sens, ale tylko po kawie. Podobno gdyby nie kawa, wszystko byłoby trudniejsze. Ale czy kawę możemy pić dla zdrowia? I jeśli tak, to ile? I jak często? O opinie Polaków na ten temat poprosili organizatorzy programu „Kawa i zdrowie” z Fundacji Żywność, Aktywność Fizyczna i Zdrowie.

Nie ma dnia bez kawy

Zdecydowana większość badanych (79,7 proc.) pije kawę codziennie. A jeśli każdego dnia, to zwykle wypija od 2 do 3 filiżanek tego napoju. Zależność ta zmienia się dosyć proporcjonalnie. Wśród osób, które sięgają po kawę od 2 do 3 dni w tygodniu, najczęściej jest to najwyżej jedna filiżanka dziennie – taką ilość deklaruje prawie co trzeci z respondentów.

Wykres: Konsumpcja kawy w ujęciu tygodniowym.

Co ciekawe, odsetek respondentów, którzy nie wyobrażają sobie dnia bez kawy, rośnie wraz z wiekiem badanych, sięgając 80-90 proc. u osób powyżej 35 roku życia. Tendencja ta jest jednak najbardziej wyraźna wśród osób w przedziale wiekowym 45-54 lat. W grupie najmłodszych uczestników badania odnotowano wysoki, względem pozostałych grup, odsetek respondentów, którzy piją kawę nie częściej niż 3 dni w tygodniu. Czy powyższe wyniki pozwalają Polakom uważać się za naród kawoszy? Raczej plasują nasz kraj w środku stawki – ustępujemy Skandynawom, głównie Finom i Szwedom, którzy piją dwukrotnie więcej od nas, średnio 4 filiżanki kawy dziennie.

Wykres: Konsumpcja kawy ze względu na wiek.

Dlaczego nie pijemy więcej kawy

W odpowiedzi na pytanie, co jest barierą w spożywaniu większej liczby kaw w ciągu dnia prawie połowa (44,7 proc.) respondentów wyraziła obawę, że mogłoby to być niezdrowe. Takie opinie przeważały wśród osób pijących kawę 6-7 lub 4-5 dni w tygodniu. W tej drugiej grupie co czwarta osoba (25 proc.) wskazywała również na brak czasu lub okazji do wypicia większej liczby kaw. Z kolei respondenci, którzy piją kawę do 3 dni w tygodniu, nie zwiększają tej częstotliwości, ponieważ nie mają na to ochoty.

Jakich negatywnych skutków się obawiamy

Przyglądając się bliżej obawom o skutki zdrowotne zwiększenia ilości wypijanych kaw, można zauważyć, że pokrywają się one z popularnymi mitami, które narosły wokół kawy. Polacy najczęściej obawiają się kołatania serca (47,3 proc.) i bezsenności (45,7 proc.). Co trzeci z badanych nie chciałby narazić się na podniesienie ciśnienia czy na problemy żołądkowe. Co czwarta odpowiedź (24,4 proc.) wyrażająca obawę przed bólem głowy oraz znacząca liczba osób wskazująca na ryzyko odwodnienia (14,3 proc.) potwierdzają, że fałszywe przekonania na temat wpływu kawy na organizm dość mocno utrwaliły się w społeczeństwie. Polacy są też w stanie dość precyzyjnie określić, kto kawy powinien unikać. Badani umieścili w tej grupie nadciśnieniowców (71,2 proc. wskazań), kobiety w ciąży (49,9 proc. odpowiedzi) oraz osoby mające problemy ze snem (44,9 proc. wskazań).

Od wielu lat obserwujemy pewną rozbieżność. Mamy w Polsce wielu miłośników kawy, którzy sięgają po ten napój dla pobudzenia, dla smaku lub chcąc się zrelaksować. Jednocześnie mnóstwo osób jest przywiązanych do mitów, które narosły wokół kawy. Zwykle dotyczą one wpływu na zdrowie. Dlatego wspieramy program informacyjno-edukacyjny „Kawa i zdrowie”, którego celem jest zmiana postrzegania kawy poprzez obalenie tych mitów i przedstawianie faktów opartych na badaniach naukowych. A te świadczą zdecydowanie na korzyść małej czarnej. Codzienne, umiarkowane picie kawy, określone na 3 do 5 filiżanek, może poprawiać sprawność fizyczną, obniżać ryzyko zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego, zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na choroby neurodegeneracyjne czy cukrzycę typu 2.

Dr hab. n. o zdr. Regina Wierzejska, prof. Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Instytutu Badawczego

Chcemy wiedzieć więcej na temat wpływu kawy na zdrowie

Jak pokazują wyniki badania Biostat, zapotrzebowanie na wiedzę popularyzowaną przez Organizatorów programu „Kawa i zdrowie” może być duże. Respondenci pytani o zakres, w którym chcieliby zdobyć informacje na temat kawy, w większości wskazywali na właściwości zdrowotne tego napoju. Deklarację poszerzania wiedzy w tym zakresie złożyło aż 60 proc. badanych. Okazały się one dużo bardziej istotne niż wiedza na temat profili smakowych, właściwości odżywczych, czy sposobów parzenia kawy.

Biostat, Badanie na temat konsumpcji kawy w Polsce, badanie objęło 385 respondentów, którzy piją kawę, maj 2021.

„Kawa i zdrowie" to program informacyjno-edukacyjny, zainicjowany w 2017 r. przez Fundację „Żywność, Aktywność Fizyczna i Zdrowie”. Jego celem jest promocja walorów zdrowotnych kawy oraz zmiana sposobu jej postrzegania poprzez obalanie mitów i przedstawianie faktów opartych na badaniach naukowych. Obiektywne i aktualne informacje na temat właściwości kawy oraz jej miejsca w codziennej diecie przekazywane są za pomocą strony internetowej www.kawaizdrowie.pl. Motywem przewodnim kampanii jest hasło „Od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie. Codziennie. Dla zdrowia”, wynikające z opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), która mówi, że bezpieczne dla zdrowia, dzienne spożycie kofeiny to ok. 400 mg, czyli mniej więcej od 3 do 5 filiżanek kawy. Działania Fundacji wspiera naukowa Rada Ekspertów. Program objęty jest patronatem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego.