Eko to jest to!

Akcja będzie promować konsumpcję i produkcję ekologiczne żywności. Jej celem jest nakłonienie do częstszego sięgania po lokalne, zdrowe produkty. Kampania jest skierowana również do rolników i producentów żywności, którym zaprezentowane zostaną zalety przestawienia swojej działalności na ekologiczną. Akcja organizowana jest przez Polską Izbę Żywności Ekologicznej w partnerstwie z Fundacją Zwalcz Nudę, Kujawsko – Pomorskim Stowarzyszeniem Producentów Ekologicznych EKOŁAN oraz Poloniakiem.

Koncepcja ekologicznego gospodarstwa jako odrębnej struktury o zamkniętym obiegu materii pojawiła się już w pierwszej połowie XX wieku. Opierała się na założeniu, że pasze i nawozy powinny pochodzić wyłącznie z własnej produkcji. Ideę tę popierał Rudolf Steiner, przyrodnik i filozof, ojciec światowego rolnictwa ekologicznego. Zachęcał on do wsłuchania się w rytm natury, zwracał uwagę na korzyści płynące z sąsiedztwa roślin, propagował metody upraw, które nie będą narażały środowiska i dobrostanu zwierząt. System gospodarowania w zgodzie z naturą był odpowiedzią na rosnące zagrożenia i szkody, jakie niósł za sobą intensywny rozwój rolnictwa konwencjonalnego. W krajach Europy Zachodniej coraz częściej pojawiły się protesty przeciwko zanieczyszczaniu środowiska i uprzemysłowieniu. Społeczeństwo dostrzegło w rolnictwie ekologicznym potencjał sprzyjający ochronie przyrody oraz zdrowia ludzi i zwierząt.

Rolnicy i producenci żywności ekologicznej stosują się do czterech podstawowych zasad: zdrowotności, ekologii, sprawiedliwości i troskliwości. Oznacza to, że podstawą ekologicznego gospodarowania jest wspieranie różnorodności biologicznej, zapewnienie żyzności gleby, zachowanie dobrostanu zwierząt oraz wytwarzanie plonów o wysokiej jakości biologicznej. Aby temu sprostać, należy pamiętać o stosowaniu naturalnych metod i nieprzetworzonych technologicznie środków produkcji pochodzenia biologicznego i mineralnego. Produkty i surowce pochodzące z takich upraw i hodowli określane są mianem żywności ekologicznej, organicznej lub BIO. Wszystkie etapy wytwarzania tych produktów, od gospodarstwa aż po dystrybucję, są objęte urzędowym systemem kontroli i certyfikacji.

Aby właściwie rozpoznać zdrową żywność, należy zwrócić uwagę na kilka ważnych cech. Po pierwsze – stopień przetworzenia. W produktach ekologicznych ważne jest zachowanie pierwotnej wartości odżywczej. Chodzi o to, aby produkt końcowy był w jak największym stopniu naturalny. Nowoczesne techniki przetwarzania stosowane produkcji konwencjonalnej, takie jak rafinowanie, czy konserwowanie, powodują, że wartość odżywcza produktu zostaje utracona. W przetwórstwie ekologicznym obowiązuje ograniczone stosowanie dodatków żywnościowych. Używa się ich tylko w przypadku istotnej potrzeby technologicznej lub szczególnych celów żywieniowych. Całkowicie wyklucza się substancje, które mógłby wprowadzać w błąd w kwestii prawdziwej natury produktu. Po drugie – wartość odżywcza, czyli zawartość witamin i minerałów. W jabłkach, cebuli, ziemniakach, kapuście, pomidorach i papryce pochodzących z ekologicznych upraw zawartość witamin C i B jest o wiele wyższa niż w przypadku owoców i warzyw z konwencjonalnych upraw. W składzie ekologicznej żywności obserwuje się też wyższą zawartość składników mineralnych:  żelaza w marchwi, magnezu w czarnej porzeczce, fosforu w selerze, potasu w szpinaku i wapnia w wiśniach. Ponadto produkty pochodzące z rolnictwa ekologicznego zawierają o około 30 proc. więcej antyoksydantów niż przypadku żywności konwencjonalnej. Warto o tym pamiętać z uwagi na prozdrowotny wpływ diety bogatej w składniki  zawierające związki bioaktywne.  Po trzecie – właściwości organoleptyczne. Żywność ekologiczna to nie tylko zdrowie, ale też smak i zapach. Większa zawartość cukrów, witaminy C, beta-karotenu, a mniejsza – wody, bardzo korzystnie wpływają na nie tylko na smak, ale też teksturę i aromat. Są to właściwości, które tak bardzo cenimy choćby w przypadku jabłek czy pomidorów. Ale to nie wszystkie zalety. Dzięki temu procesy rozkładu przebiegają wolniej i surowce ekologiczne są bardziej trwałe i można je dłużej przechowywać. Po czwarte – brak toksyn pochodzących z chemicznych nawozów i środków ochrony roślin. W systemie ekologicznym unika się stosowania chemicznego wsparcia dla upraw. Dzięki temu żywność zawiera o wiele mniej azotanów i azotynów niż w przypadku np. konwencjonalnie  uprawianych ziemniaków. Odwrotnie niż w przypadku konwencjonalnych metod produkcji, celem rolnictwa ekologicznego nie jest wzrost wydajności i obniżania kosztów wytwarzania żywności. Liczy się podwyższenie jakości produktów i zniesienie ryzyka zanieczyszczenie ich szkodliwymi substancjami.

Badania naukowe z ostatnich lat potwierdzają pogląd, że regularna konsumpcja żywności pochodzącej z rolnictwa ekologicznego może przynosić korzyści zdrowotne. Wyniki tych badań sugerują, że spożywanie żywności ekologicznej może zmniejszać ryzyko występowania chorób alergicznych u dzieci, otyłości i nadwagi u dorosłych, jak również rozwój niektórych nowotworów. Zaobserwowano również, że konsumenci preferujący żywność ekologiczną mają ogólnie zdrowsze wzorce żywieniowe, takie jak większe spożycie owoców, warzyw, całych ziaren i roślin strączkowych oraz mniejsze spożycie mięsa. Dieta taka wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy choroby układu krążenia. Spożywanie żywności ekologicznej niesie z sobą także korzyści wynikające z stosunkowo niskiego narażenia na działanie toksycznych pozostałości pestycydów, stosowanych powszechnie w uprawach konwencjonalnych.

Coraz więcej sklepów oferuje certyfikowaną żywność ekologiczną. Produkty te są oznaczone symbolem zielonego Euroliścia lub znajdują się na specjalnych wyspach z produktami BIO. Nie każdy produkt kupiony na bazarku jest eko. Szukajmy tych, za którymi stoi system certyfikacji i pamiętajmy, że zmiana nawyków żywieniowych to proces, a nie nagły przewrót. Na początku warto poszukać ekologicznych zamienników choćby dla kilku konwencjonalnych produktów, by z czasem w pełni rozsmakować się
w ekologicznej żywności.

Więcej informacji na stronie www.jemyeko.com
***
Kampania „Jemy eko” jest finansowana przecz członków Polskiej Izby Żywności Ekologicznej oraz ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”.