Komentarz pulmonologa

Smog - co z aktywnością fizyczną na "świeżym" powietrzu?

06 grudnia 2021

Konsekwencje długotrwałego wdychania smogu mogą być tragiczne w skutkach. Według wskazań Europejskiej Agencji Środowiska Polska znajduje się w niechlubnej czołówce krajów UE, w których zanieczyszczenie powietrza jest największe [1]. Smog, który jest szczególnie dotkliwie odczuwalny przez osoby cierpiące na astmę, alergie i inne choroby dróg oddechowych, to zmora okresu jesienno-zimowego. Jak się przed nim chronić i jak postępować, gdy na zewnątrz stężenie szkodliwych dla zdrowia pyłów zawieszonych jest szczególnie wysokie? Czy powinniśmy w tym czasie mimo wszystko podejmować aktywność fizyczną na „świeżym” powietrzu?

Z badań wynika, że w miejscowościach, w których długotrwale mamy do czynienia z wysokim stężeniem PM 10 i PM 2,5 w powietrzu, ryzyko wystąpienia alergii wziewnych u dzieci zwiększa się dwukrotnie, a astmy – aż czterokrotnie [2]. Smog jest toksyczną mgłą, która unosi się zwykle nad miastem. W jego skład wchodzą pyły, gazy i szkodliwe substancje. Do pogorszenia jakości powietrza przyczyniają się głównie dymiące kominy fabryk, spaliny samochodowe i szkodliwe substancje, powstałe na skutek palenia w piecach. Zjawisko to nasila się szczególnie jesienią (kiedy występują częste mgły) oraz zimą, w sezonie grzewczym.

Objawy zatrucia smogiem

Smog poważnie zaburza funkcjonowanie układu oddechowego, nerwowego czy krwionośnego, osłabia funkcje obronne organizmu, wyniszcza jego poszczególne układy i sprawia, że stajemy się coraz bardziej podatni na zachorowania. Na działanie smogu narażone są przede wszystkim osoby w podeszłym wieku, cierpiące z powodów schorzeń dróg oddechowych, dzieci i kobiety w ciąży, a także alergicy. Jak rozpoznać objawy zatrucia smogiem?

Smog to jedna z najbardziej kancerogennych substancji. Powietrze zanieczyszczone przez metale ciężkie bardzo źle wpływa na organizm. Co ważne, skutki wdychania smogu na pierwszy rzut oka wydają się stosunkowo niepozorne. Pierwszymi symptomami mogą być bóle i zawroty głowy, problemy z koncentracją, podrażnienie spojówki oka, uporczywy kaszel, który jest reakcją obronną przed szkodliwymi związkami w powietrzu, czy choćby uczucie zwiększonej ilości śluzu i wydzieliny w drogach oddechowych. Ponieważ smog upośledza i osłabia funkcjonowanie układu oddechowego, dużo łatwiej wówczas o infekcje wirusowe czy bakteryjne – podkreśla lek. Paweł Wojtan, pulmonolog Grupy LUX MED.

Smog w dużej mierze przyczynia się również do zwiększenia ryzyka rozwoju chorób przewlekłych, takich jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Czy w czasie smogu warto podejmować aktywność fizyczną na „świeżym” powietrzu?

W czasie zwiększonego poziomu zanieczyszczenia powietrza pojawia się wątpliwość co do słuszności uprawiania sportu na zewnątrz.

Oczywiście w dni, kiedy normy pyłów przekroczone są o 100% i więcej, nie zaleca się długotrwałego przebywania na świeżym powietrzu, a tym bardziej biegania czy ćwiczeń na zewnątrz. Z całą pewnością jednak nie powinno się całkowicie rezygnować z aktywności fizycznej. Nawet wtedy mamy pewne alternatywy, jak ćwiczenia w domu czy na siłowni. Jeśli mimo wszystko zależy nam na sporcie na świeżym powietrzu, a jakość tego powietrza jest zła, warto wybrać miejsca oddalone od źródła emisji, czyli osiedli domów jednorodzinnych czy dróg szybkiego ruchu. Może być to np. las lub inna lokalizacja, w której stężenie pyłów jest bezpieczne dla zdrowia. Pamiętajmy także, że poziom zanieczyszczeń przy głównej drodze, a drodze oddalonej od niej o 500 m, może być zupełnie inny – dodaje lek. Paweł Wojtan, pulmonolog Grupy LUX MED.

Co możesz zrobić, by chronić się przed smogiem?

Na zewnątrz staraj się oddychać nosem, a nie ustami.
Trzymaj rękę na pulsie – na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska sprawdzaj jakość powietrza. Jeśli normy są mocno przekroczone, a sytuacja tego nie wymaga, unikaj wychodzenia z domu.
Pamiętaj o regularnym nawadnianiu organizmu i zbilansowanej, bogatej w witaminy i składniki mineralne diecie.
Zaopatrz się w oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA, pomyśl także o masce antysmogowej.

Postaraj się również poprawić jakość powietrza w domu. Zapewnij obecność roślin – w szczególności tych, które należą do grupy o właściwościach oczyszczających powietrze, jak np. skrzydłokwiat, paprotka, dracena czy sansewieria.

[1:] Raport „Jakość powietrza w Europie - 2020”, Europejska Agencja Środowiska.

[2:] Ogólnopolskie badanie epidemiologiczne na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza u dzieci; Warszawski Uniwersytet Medyczny, ARC Rynek i Opinia, Politechnika Warszawska; 2019.

Grupa LUX MED jest liderem rynku prywatnych usług zdrowotnych w Polsce i częścią międzynarodowej grupy Bupa, która działa, jako ubezpieczyciel i świadczeniodawca usług medycznych na całym świecie. Grupa LUX MED zapewnia pełną opiekę: ambulatoryjną, diagnostyczną, rehabilitacyjną, stomatologiczną, psychologiczną, szpitalną i długoterminową dla ponad 2 500 000 pacjentów. Do ich dyspozycji jest ponad 270 ogólnodostępnych i przyzakładowych centrów medycznych, 13 szpitali oraz blisko 3000 poradni partnerskich. Grupa LUX MED zatrudnia ponad 19 000 osób, w tym około 8000 lekarzy i 5000 wspierającego personelu medycznego, a w codziennej działalności, kieruje się zasadami zrównoważonego rozwoju, podejmując liczne inicjatywy z obszarów zaangażowania społecznego i środowiska. Grupa LUX MED jest Głównym Partnerem Medycznym Polskiego Komitetu Olimpijskiego i Głównym Partnerem Medycznym Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego.

Monika Gajo

Senior Consultant M&CC

662 031 031